De overgang naar de middelbare school is niet altijd even simpel. Het valt onze leraren vaak op dat leerlingen het niet gewend zijn om langdurig te studeren. Op de middelbare school is er veel meer huiswerk dan op de basisschool, zeker in de aanloop naar de tentamenweken. Dat vraagt om een andere studietechniek. Bovendien weten veel leerlingen niet goed het verschil tussen lezen en leren, en gaan ze niet actief genoeg met de leerstof om. Ten slotte vragen alle verschillende vakken veel meer planning. Dit is één van de dingen waar het vaak in het begin van het schooljaar al misloopt. We hebben met een paar van onze bijlesdocenten voor studiebegeleiding gesproken en hen gevraagd om ouders advies te geven over hoe ze een aantal valkuilen kunnen vermijden.
“Ik merkte als leraar in de brugklas heel vaak op dat er op de middelbare school veel leerlingen binnenstroomden die nog niet gewend waren om veel te moeten studeren. Ik voelde aan dat de leerstof in groep 8 misschien wel gezien werd, maar dat er niet meer zoveel werd ingeoefend zoals vroeger. Dat is vooral in het nadeel van zwakkere leerlingen. Ook sterkere leerlingen hebben regelmatig geen duidelijke studiemethode omdat ze op de basisschool nooit te maken hebben gehad met grote hoeveelheden huiswerk en leerstof.” – bijlesdocent Pauline
1. Zorg dat je kind weet wat het leert
Een goede leerling leest niet alleen maar even het tekstboek voor een overhoring, maar begint altijd met het stellen van de volgende vraag: wat moet ik weten? Met ‘weten’ wordt bedoeld het ‘kunnen opzeggen én toepassen’. Heb het dus niet over “ik moet hoofdstuk 1 leren”, maar bijvoorbeeld wel “ik moet weten welke organen een rol spelen bij de spijsvertering en hoe het werkt”. Op deze manier heeft de leerling een veel beter idee waar hij of zij aan begint.
Deze regel geldt ook tijdens een proefwerk of een tentamen. Er wordt vaak te weinig tijd besteed aan het lezen van de opdracht. Zorg ervoor dat je kind eerst volledig begrijpt wat de docent precies van hem of haar verwacht.
2. Maak het studiemateriaal overzichtelijk
Een essentieel onderdeel van leren leren is het op een correcte manier bijhouden van studiemateriaal met behulp van mappen en labels. Op deze manier heeft jouw kind een helder overzicht van wat hij of zij moet studeren. Het kan een uitdaging zijn als je dit voor de eerste keer moet doen, enige hulp daarbij zal dus welkom zijn.
“Het zal niet elke twaalfjarige goed lukken om alle werkboeken, opdrachten en toetsen op een nette manier te bewaren. Soms kan het een behoorlijke rommel worden waarin de leerling de leerstof of huiswerkopdrachten niet meer kan terugvinden. Dat bemoeilijkt natuurlijk het maken en leren van je huiswerk.” – Bijlesdocent Mia, leraar Nederlands
3. Help je kind met het maken van een planning
Introduceer een planner in je huis en plaats deze ergens waar iedereen het makkelijk kan zien. Op deze manier kunnen jij en/of je partner tussendoor gemakkelijk even vragen hoe het ervoor staat met dat proefwerk geschiedenis en of je misschien even samen naar de bieb kan gaan voor die boekbespreking Engels. Zo voorkom je dat je jouw kind dwingt om een hele planning te maken, maar laat je wel merken dat je interesse hebt. Tegelijkertijd herinner je hem of haar eraan dat er opdrachten en andere taken zijn die nog komen gaan, zodat je kind ze niet vergeet.
“Ouders kunnen altijd helpen met het maken van een goede planning om te leren voor tentamens omdat veel leerlingen vaak te laat beginnen met studeren.” – Bijlesdocent Mia
4. Probeer samen verschillende manieren van studeren uit
Iedereen leert op een andere manier. Daarnaast zijn er verschillende leerstrategieën die efficiënter werken bij het ene vak, maar niet bij het andere vak. Dé studiemethode bestaat helaas dus niet. Dat gezegd hebbende zijn er toch een aantal gouden regels om te leren leren. Daarvan is actief herhalen de belangrijkste. Alleen studeren de dag voor een proefwerk is dus niet de beste manier. Leren op verschillende manieren is daarom een andere belangrijke tip.
Jij kan als ouder verschillende leerstrategieën aanreiken en samen experimenteren: rondlopend opzeggen, een samenvatting van de leerstof maken, flashcards maken, een mindmap maken, etc. In de blogs hieronder vind je veel verschillende leerstrategieën.
- Vijf effectieve leerstrategieën – BijlesHuis – 2020
- Zelf ezelsbruggetjes maken – BijlesHuis – 2022
- Een handleiding voor actief herhalen – BijlesHuis – 2021
- Welke leerstijl past het beste bij jou? – BijlesHuis – 2019
- Tim Surma en Kristel Vanhoyweghen - Met deze 6 leerstrategieën leren je leerlingen beter - Klasse - 8 november 2017
- Pieternel Dijkstra - Effectiever leren met leerstrategieën – Boom – 2015
5. Geef je kind de ruimte om te leren leren met vallen en opstaan
Het verschil tussen de basisschool en de middelbare school kan behoorlijk groot zijn, en dat is voor elk kind even zoeken. Zoals we hierboven al zeiden: niet iedere leerstrategie werkt voor elk kind. Het zal dus een beetje zoeken zijn naar wat werkt en vooral naar wat niet werkt. Een onvoldoende voor een proefwerk? Geen paniek: zie het als een leermoment. Bespreek met elkaar hoe het komt dat deze toets niet zo goed ging, en bespreek vooral hoe je kind het de volgende keer beter zou kunnen doen. Geef je kind de mogelijkheid om te leren van fouten.
6. Het draait om meer dan alleen studieprestaties
Het is belangrijk om niet te vergeten dat de overstap naar de middelbare school niet alleen gaat over het behalen van goede cijfers. Je kind moet wennen aan een nieuwe school op een nieuwe plek, met nieuwe klasgenootjes en nieuwe leraren. Het is dus volkomen normaal als de schoolcijfers in de eerste weken een beetje tegenvallen. Geef daarom je kind ruimte om te wennen aan deze nieuwe fase in zijn of haar leven. Het is belangrijk om je kind steeds positief en motiverend te benaderen.
Is het voor je kind toch echt moeilijk en wil je graag hulp van een expert? Bijlesdocenten Mia, Pauline, of één van onze andere leraren bij BijlesHuis staan voor je klaar om je kind 1-op-1 te helpen. Vraag vrijblijvend meer informatie aan over een studiebegeleider bij jou in de buurt.
Op de hoogte blijven van onze artikels? Schrijf je hier in voor onze maandelijkse newsletter!
