Niet iedereen kan urenlang geconcentreerd in de studieboeken zitten. Het is zelfs zo dat mensen zich gemiddeld maar ongeveer drie kwartier tot een uur lang achter elkaar kunnen concentreren! Daarom grijpen veel studenten die veel moeten studeren naar pepmiddelen als ze een keer door de nacht moeten werken. Dit kan variëren tot koffie, energiedrankjes en zelfs sterke medicatie. Maar wat wordt er precies bedoeld met pepmiddelen, en wat zijn de risico’s en gevaren ervan? Wij gingen op zoek naar deze antwoorden voor de beste oplossing om geconcentreerd te kunnen studeren!
Pepmiddelen: wat zijn het?
Het is een verzamelnaamvoor (genees)middelen die je alertheid kunnen verhogen en je cognitieve functies kunnen verbeteren. Pepmiddelen geven je zogenoemde ‘vernieuwde energie’. Tijdens de examenperiodes grijpen studenten vaak naar pepmiddelen omdat ze voor een langere tijd geconcentreerd willen studeren.
Voorbeelden van verschillende pepmiddelen
Er bestaat een breed aanbod aan verschillende soorten pepmiddelen. Een aantal hiervan is erg populair onder studenten:
- Koffie: Koffie wordt vaak bij vermoeidheid gedronken vanwege de cafeïne die het bevat.
- Energiedrank: Energiedranken zoals Red Bull of Nalu geven je snel een energieboost door de hoge concentraties taurine en cafeïne.
- Ritalin® en Concerta® zijn geen pepmiddelen, maar zware medicijnen die alleen door een gekwalificeerd medisch expert kunnen worden voorgeschreven voor de behandeling van onder andere ADHD. Ze bevatten de stof methylfenidaat. Deze medicatie kan de alertheid en het concentratievermogen van de persoon die het gebruikt voor enkele uren boosten. De pillen kunnen serieuze bijwerkingen hebben. Neem deze pillen dus alleen in op recept, na goed overleg met je psychiater.
Pepmiddelen: hoe werken ze?
Cafeïne
Koffie en energiedranken bevatten doorgaans grote hoeveelheden cafeïne. Dat is een stimulerende stof waarvan bewezen is dat het de aandachtsspanne en alertheid kan verbeteren. Hoe het werkt? Cafeïne blokkeert een stof genaamd adenosine. Dit is een neurotransmitter die je lichaam vertelt dat het moe is. Als die stof geblokkeerd wordt, ontvangen je hersenen dat signaal van vermoeidheid dus helemaal niet.
Cafeïne kan ook de afgifte van dopamine en noradrenaline verhogen. Dit zijn twee andere neurotransmitters die de concentratie en waakzaamheid versterken. De cafeïne zelf geeft je dus eigenlijk geen energie, maar kan je lichaam wel laten denken dat het meer energie heeft. Het duurt ongeveer 30 minuten voordat je de werking van cafeïne begint te voelen en het piekniveau is al binnen het eerste uur. In totaal blijft cafeïne ongeveer 5 tot 6 uur in je bloed zitten.
Methylfenidaat
Medicijnen met de stof methylfenidaat zoals Ritalin® zijn zware geneesmiddelen, en mogen dus alleen maar worden gebruikt op recept na de diagnose van AD(H)D. Deze medicatie kan mensen helpen zich minder verstrooid te voelen in hun dagelijkse en professionele leven. Het kan ze helpen zich beter te concentreren op het uitvoeren van taken door impulsieve reacties en afleidingen te verminderen, waardoor er minder onrust in het hoofd ontstaat.
Gebruik stimulerende medicijnen nooit zonder medisch voorschrift of vastgestelde diagnose van AD(H)D. Laat je niet verleiden door de verschillende verhalen die erover de ronde doen. De extra energie waar deze medicatie bekend om staat komt niet uit het pilletje, maar uit jouw eigen lichaam. Het spreekt je reserves aan. Voordat je het weet kunnen deze geneesmiddelen je lichaam en geest helemaal uitputten. Om maar niet over de mogelijke bijwerkingen te spreken.
Pepmiddelen: valkuilen
Pepmiddelen zijn maar een tijdelijke oplossing voor meer energie en extra concentratie. Er zijn óók negatieve gevolgen mee verbonden.
Zo hebben pepmiddelen vaak maar een korte piek. De grootste werking van cafeïne in koffie is bijvoorbeeld na 1 uur alweer sterk afgenomen. De natuurlijke reactie van je lichaam is om opnieuw een kop koffie te willen, maar dát is dus een grote valkuil. Zorg er voor dat je niet verslaafd raakt aan het pepmiddel zodat je ook nog zonder die dingen productief kan zijn.
Daarnaast is het zo dat cafeïne alleen het gevoel van slaperigheid blokkeert,maar dat betekent dus helemaal niet dat je lichaam niet meer vermoeid is. Je onderdrukt dat gevoel alleen maar. Dit kan tot gevolg hebben dat je al snel over je grens heen gaat. Je kan dus het risico lopen dat je niet voldoende rust neemt en de signalen van je lichaam negeert. Pas hier dus voor op. Luister naar je lichaam en overschrijd de grenzen van je lichaam niet.
Bovendien kan te veel cafeïne per dag leiden tot duizeligheid, beven, hoofdpijn, suizende oren, rusteloosheid, prikkelbaarheid, hartkloppingen, angstgevoelens en slaapproblemen.
Stimulerende geneesmiddelen zoals methylfenidaat kunnen ook je eetlust ondermijnen en paniekaanvallen, black-outs en hartkloppingen veroorzaken. Dat moet je niet willen, zeker niet tijdens een examenperiode. Dit soort pillen kunnen zelfs gevaarlijk zijn voor de werking van hart- en bloedvaten.
Ten slotte is het zo dat als de medicatie uitgewerkt raakt, je je vaak lusteloos en extra moe voelt. En in plaats van tijd te nemen om hiervan bij te komen, kan de verleiding om zo’n pil opnieuw te slikken groot zijn. Op deze manier ontstaat het gevaar dat je in een vicieuze cirkel terechtkomt waarbij je steeds meer medicatie nodig hebt om hetzelfde effect te bereiken, en je op een gegeven moment helemaal doordraait.
Alternatieven voor pepmiddelen
Gelukkig kan je ook natuurlijke middelen gebruiken om een hoger concentratieniveau te bereiken!
Drink bijvoorbeeld bietensap in plaats van energiedrank en koffie. Dit natuurlijke pepmiddel bevat een grote hoeveelheid foliumzuur. Dit draagt onder andere bij aan een hoger concentratievermogen en een beter geheugen. Daarnaast zit er ook ijzer in bietensap, wat een belangrijke rol bij geestelijke inspanning speelt.
Drink ook voldoende water. Onze hersenen bestaan voor maar liefst 85% procent uit water en ze hebben een constante watertoevoer nodig om goed te kunnen functioneren. Al bij 2% te weinig water verliezen je hersenen hun alertheid en concentratie. Als je een glas water drinkt voor het uitvoeren van een mentale taak, zoals studeren, dan verhoogt dit je reactietijd tot wel 14%.
Sporten is ook goed om je beter te kunnen concentreren. Dat stimuleert namelijk de hippocampus. Het is een gebied in de hersenen dat een belangrijke rol speelt bij de opslag van informatie in je geheugen. Je moet hiervoor wel minimaal een half uur sporten om hiervan het resultaat te merken.
Een andere manier is door het nemen van een koude douche in de ochtend. Dat verhoogt je hartslag, je bloeddruk en je ademhalingsfrequentie. Hierdoor ben je veel alerter en zal het je makkelijker lukken om je te concentreren.
Ten slotte zijn er nog een aantal dingen die in het algemeen gezond zijn én je helpen met je concentratie: studeer in voldoende daglicht, slaap voldoende en eet gezond. Onderschat het belang van je studieplek niet en probeer thuis de ideale studieruimte te creëren. Vergeet ook niet om genoeg pauzes te nemen, bijvoorbeeld naar het idee van de Pomodoro-techniek.
Pepmiddelen: conclusie
Pepmiddelen zoals energiedrankjes en koffie zijn dus maar een tijdelijke oplossing. Pas op dat je niet aan pepmiddelen verslaafd raakt en dat je ook nog zonder kan om prestaties te leveren. Probeer je concentratie eerst te verhogen door middel van natuurlijke pepmiddelen. Denk je dat je misschien een serieus concentratieprobleem hebt? Bespreek dit dan zeker met de dokter en experimenteer niet zelf!👍
Heb je zelf moeite met plannen, focussen of studeren tijdens de tentamenperiode? Heb je moeite met het vinden van de studiemethode die bij jou past, of begrijp je de leerstof niet? Neem dan vrijblijvend contact met BijlesHuis op.
Maandelijks de nieuwste artikels ontvangen? Schrijf je in op onze newsletter!
