Recent onderzoek uit 2018 toont aan dat tien procent van de basisschoolkinderen gepest is in dat jaar. In het voortgezet onderwijs is dat vijf procent.
Ondanks dat de cijfers sinds 2010 dalen, is ieder kind dat gepest wordt er één te veel. Gelukkig bestaan er veel lokale en landelijke initiatieven om pesten tegen te gaan. Bekende voorbeelden zijn: ‘de week tegen pesten’ en ‘stop pesten nu’. Ook in de Nederlandse rapscene is pesten, dankzij rapper Snelle, onder de aandacht gekomen met zijn hit ‘Reünie’. Pesten valt lang niet altijd op. In veel gevallen zijn de boosdoeners sluw genoeg om het achter de rug van leerkrachten te doen.
‘Ik pest niet, ik plaag een beetje’
Dat is wat je vaak hoort als pestende kinderen op hun gedrag worden aangesproken. Maar tussen pesten en plagen zit een wereld van verschil. Pesten is aanhoudend en kwetsend. Plagen is daarentegen niet kwetsend en gebeurt vaak in vriendschappelijke of relationele sfeer. Bijvoorbeeld: Johan en Bert zijn goede vrienden. Op een dag zegt Johan tegen Bert: ‘Haha, wat heb jij voor circusbroek aan?’. Bert zegt dan op zijn beurt tegen Johan: ‘Ik ga tenminste niet naar de kringloopwinkel voor broeken zoals jij’. Zoals je kunt merken is dat op een vriendschappelijke manier elkaar een beetje sarren, zonder elkaar tot op het bot te kwetsen.
Het significante verschil is dat er bij pesten sprake is van een ongelijke machtsverhouding. Empathie en schuldbesef ontbreken vaak. Pesters voelen zichzelf vaak (voor onbepaalde tijd) beter door anderen te kwetsen.
Grofweg bestaan er vijf pestsoorten:
- Verbaal: met woorden iemand kleineren
- Cyberpesten: pesten via sociale mediakanalen als Whatsapp en Instagram
- Fysiek: schoppen, slaan of treiteren met een voorwerp
- Materieel: iets slopen of bewerken.
- Relationeel: kinderen buitensluiten, negeren of ontlopen
Waarom wordt uitgerekend mijn kind gepest?
Er bestaan talloze redenen waarom kinderen elkaar pesten, maar onthoud dat het nooit en te nimmer aan het gepeste kind ligt. De pestkop is te allen tijde fout. Hij/zij kan het op geen enkele manier goedpraten of rechtmatig beargumenteren waarom hij/zij pest. Om pestgedrag preventief aan te pakken, moeten pesters, gepeste kinderen, ouders, leerkrachten en jeugdbegeleiders meewerken aan een oplossing dat begint bij bewustwording. Zo is er bijvoorbeeld een speciale aanpak tegen pesten van het Nederlands Jeugdinstituut. Het is een constructieve mogelijkheid om het pestgedrag onder de aandacht te brengen. Vervolgens is het zaak de handen uit de mouwen te steken en krachten te bundelen. Gelukkig besteden veel scholen aandacht aan pestproblematiek.
Een preventieve aanpak loont
Iedereen is het er mee eens dat je pesten beter kunt voorkomen dan genezen. Door preventie raken kinderen niet mentaal beschadigd als ze gepest zijn. Het is van belang dat scholen energie steken in een goede sfeer in de klas en in campagnes tegen pesten. Dit verhoogt de mate van bewustwording en verkleint de kans op pestgedrag.
Laat dat nou net broodnodig zijn. Want onderzoeksresultaten over de mentale gesteldheid van gepeste kinderen zijn schrikbarend. Zo vinden slachtoffers zichzelf minder leuk, zijn ze vaak bang om naar school te gaan, vertrouwen anderen minder en is er een verhoogd risico op isolement en depressie. Dit alles kan ertoe leiden dat het kind nóg meer gepest wordt.
Wat je als ouder kunt doen
Een school kan veel tegen pesten doen, maar helemaal voorkomen is lastig. Als ouder heb je een grote rol om je kind bij te staan. Onderstaand lees je vier gouden tips om je kind zo goed mogelijk te helpen.
- Aandacht geven en luisteren:
In dit filmpje leer je hoe je met je kind het gesprek over gepest worden kunt aangaan.
- Geef hem/haar een veilige, warme thuisomgeving.
Zorg voor een stabiele thuissituatie waarin je kind te horen krijgt dat hij/zij er mag zijn. Laat je kind weten dat iedereen anders is en dat dit mensen siert. Probeer rustig in gesprek te gaan en stel gerust. - Blijf positief: licht de talenten van je kind uit
Gepeste kinderen worden vaak onzeker en vinden zichzelf stom. Bewijs het tegendeel en geef aan dat het niet zijn/haar schuld is om gepest te worden. Geef ook eens aan wat jouw kind heel goed kan en leg daar de nadruk op. - Geef je kind kansen om zelf knopen door te hakken
Bespreek met je kind verschillende scenario’s van momenten dat hij/zij gepest wordt. Hoe pak je dat aan wat denkt hij/zij zelf dat goed is? Geef je kind zelf de verantwoordelijkheid om hier iets op te vinden. Althans, probeer het. Als het niet lukt kun je altijd helpen.
Wordt jouw bijlesstudent gepest? Zo ga je daar mee om
Kijk er niet van op als jouw bijlesstudent zijn of haar hart bij jou lucht. Jullie bouwen tijdens de individuele lessen immers een vertrouwensband op. Gepeste kinderen hebben vaak minder zelfvertrouwen waardoor soms ook de schoolresultaten wat tegenvallen.
Ook uitval of een overstap naar een andere school kan voor achterstanden zorgen. Een bijlesdocent is dé geschikte persoon om de leerling daar op persoonlijke wijze in bij te staan. Samen halen jullie achterstanden in. Bovendien kun je bijdragen aan een flinke zelfvertrouwen ‘boost’ door op een positieve en constructieve manier les te geven.
Vijf tips voor bijlesdocenten
- Zorg ervoor dat bijles op één blijft staan. Natuurlijk mag de leerling zijn of haar ei bij jou kwijt, maar vakinhoudelijke bijles is waarvoor jij bent ingehuurd.
- Moedig de student aan om niet te veel waarden te hechten aan sociale media. Jongeren vinden het vaak lastig in te zien dat sociale media losstaan van de realiteit. Gepeste kinderen kunnen zich nog slechter gaan voelen wanneer ze ideaalbeelden op sociale mediakanalen langs zien komen waaraan ze niet kunnen voldoen.
- Schroom niet met het geven van complimenten. Door de student zijn/haar sterke kanten uit te lichten, geef je zijn/haar zelfvertrouwen een boost.
- Eindig de bijles altijd positief. Benadruk wat goed ging en borduur daar op voort.
- Bied voldoende hulp, maar laat de leerling ook zelf dingen uitvogelen. Het is niet de bedoeling om alles voor te kauwen. Zorg voor ambitieuze doch realistische leerdoelen.
Wanneer je de indruk krijgt dat jouw bijlesstudent gepest wordt, is het zaak om de ouders in te lichten. Althans, als de leerling er achter staat. Wanneer dat echt niet het geval is kunnen jullie het probleem samen bij school aankaarten of bij een organisatie als De Kindertelefoon.
Is jouw kind toe aan bijles van een ervaren docent? Onze leerkrachten helpen jouw zoon/dochter graag aan huis of online.
Laat hieronder je gegevens achter en blijf zo op de hoogte van onze nieuwste artikels! Je ontvangt verder geen reclame of andere e-mails.
