Onze eigen Melissa vertelt in dit artikel wat dyspraxie (DCD) is en hoe je daar als bijlesdocent op inspeelt. Met andere woorden: hoe zorg je voor een optimaal leerklimaat voor een kind met DCD. Interesse in meer artikelen over leer- en ontwikkelingsstoornissen? Lees dan zeker even de blogs over ADHD, hoogbegaafdheid, dyslexie en dyscalculie.
Wat is dyspraxie?
DCD is een Engelse afkorting voor Developmental Coordination Disorder. In de volksmond noemt men het dyspraxie. Voorheen stond de stoornis ook wel bekend als clumsy child syndroom, sensory motor disorder, Perceptuo Motor Difficuly en Developmental Dyspraxua. Heel wat termen met dezelfde betekenis: een ontwikkelingsstoornis van de bewegingscoördinatie van een kind.
Kinderen met dyspraxie kampen met motoriekproblemen. Bij sommige kinderen uit dit zich in de fijne motoriek. Veel van hen schrijven zeer slordig en kleuren buiten de lijntjes. Bij andere kinderen ligt het euvel meer in de grove motoriek. Die kunnen bijvoorbeeld geen bokje springen of een fatsoenlijke koprol maken. Kortgezegd: DCD zorgt er voor dat kinderen moeite hebben met ‘eenvoudige’ dagelijkse bezigheden. Vaak worden deze kinderen bestempeld als onhandig, maar vaak is er meer in het spel. Ruim vijf procent van de kinderen ervaart motorische hinder. Dat betekent in elke schoolklas gemiddeld een kind. Daarom is het als bijlesdocent van belang om meer te weten over dyspraxie.
Zo herken je dyspraxie
Kinderen leren op jonge leeftijd bewegingen aan die de hersenen vervolgens registreren en opslaan. Op deze wijze weten de kinderen de volgende keer hoe ze die bewegingen moeten maken. Bijvoorbeeld bij veters strikken, binnen de lijntjes kleuren, fietsen of zwemmen. Bij een kind met DCD werkt dit automatiseringsproces een stuk slechter of helemaal niet. Je kunt wel raden dat een kind met dyspraxie er veel langer over doet om iets te leren waarbij beroep wordt gedaan op de motoriek.
Voorbeelden van een kind met DCD
Ter verduidelijking hierbij concrete voorbeelden:
- Het kind ervaart moeite met iets correct vastpakken (pen, beker etc.)
- Kinderen met dyspraxie morsen vaak drinken
- Er glipt vaak wat uit zijn/haar handen
- Veteren en knopen leggen is bijna niet te doen
- Er is vaak sprake van een slechte oog-handcoördinatie. Het kind is vaak slecht in balsporten.
- Kind kent zijn of haar eigen krachten niet.
- Onregelmatig, slordig en hoekig handschrift.
- Verwarring van links en rechts
- Simpele dingen zoals een pakje drinken openen lukken zelden
- Organiseren en plannen lukt zelden
- Het kind vermijdt sportactiviteiten
Belangrijk om te vermelden is dat uitsluitend een expert mag en kan vaststellen of het daadwerkelijk om DCD gaat. Bij sterke vermoedens is het dan ook aan te raden om een test te doen. Veel kinderen vertonen een of meer bovenstaande kenmerken. Dit duidt echter niet per definitie op DCD. Hoe meer symptomen je kind of je bijlesstudent vertoont, hoe relevanter een test is. Raadpleeg daarvoor altijd een arts.
Onbekende oorzaak
De precieze oorzaak van dyspraxie is vooralsnog niet bekend. De wetenschap weet alleen dat ons brein bepaalde handelingen niet goed doorgeven aan ons lichaam. Het is dus een mentale coördinatie kwestie en geen spierziekte. Deze meest voorkomende ontwikkelingsstoornis bij kinderen werd pas begin jaren negentig bekend. Artsen en wetenschappers zijn druk in de weer om meer over de stoornis te weten te komen.
Ondanks dat de oorzaken onbekend zijn, speculeren veel wetenschappers er over. Zo denken verschillende experts dat een gebrek aan verbinding van bepaalde zenuwcellen de boosdoeners is of dat sommige neuronen onvolgroeid zijn. Echter is hier geen bewijs voor. Net als dat men niet weet of de aandoening erfelijk is. Feit is wel dat meer jongens dan meisjes gediagnostiseerd zijn met DCD.
Kun je genezen van DCD?
Vooralsnog is er geen behandeling voor dyspraxie. Het is een chronische stoornis. Dit klinkt heftig, maar er valt prima mee te leven als je weet waar je op moet letten. Zo zijn er talloze handige life hacks te vinden om lastige situaties te voorkomen. Met de juiste tips, strategieën en handigheidjes, ondervinden kinderen met dyspraxie weinig last van de stoornis. Wel is het zaak er tijdig achter te komen om emotionele schade te voorkomen.
Wist je dat Daniel Radcliffe, beter belend als Harry Potter een vorm van DCD heeft? Net als vocalist Florence Welch van Florence and the Machine.
Life hacks voor kinderen met DCD
Met behulp van deze tips begeleid jij een kind met dyspraxie zo goed mogelijk:
- Zorg voor routine in de bijles
- Strooi met positieve feedback
- De situatie dient overzichtelijk te zijn. Zorg voor een opgeruimde, schone en stille werkplek.
- Werk volgens een strakke planning
- Geef de student meer tijd en ruimte
Wist je dat meer dan de helft van de DCD-leerlingen net zo snel werkt als zijn klasgenoten? Vooral aangepaste opdrachten en werken op een laptop maken dit mogelijk.
- Maak duidelijk dat opdrachten uit verschillende stappen bestaan. Ga constant stap voor stap opdrachten bij langs en maak het kind duidelijk waar jullie mee bezig zijn en waarom jullie die volgorde toepassen.
- Kauw geen antwoorden voor. Laat het de leerling zelf ontdekken door de juiste vragen te stellen.
- Zorg ook voor praktische handigheidjes zoals dikke stiften, scharen met antislip, een laptop om op te typen of een tablet.
Studiebegeleider nodig?
Ondanks dat er goed mee te leven valt, leidt dyspraxie vaak tot problemen op school. BijlesHuis beschikt over een groot bestand ervaren docenten die jouw kind bijstaan met schoolwerk. Samen 1-op-1 plannen, huiswerk overlopen, leerstof inoefenen,... Ben je zelf leerkracht en vind je het leuk om leerlingen te helpen? Registreer je dan als lesgever!
Laat hieronder je gegevens achter en blijf zo op de hoogte van onze nieuwste artikels! Je ontvangt verder geen reclame of andere e-mails.
