Misschien vermoed je, of heb je in het verleden weleens vermoed dat je hoogbegaafd bent. Maar wat zijn de meest frequente kenmerken van hoogbegaafd zijn? Er bestaan vele varianten van hoogbegaafdheid, dus het is niet altijd even simpel om te herkennen. Daarnaast zijn er ontelbaar veel IQ-tests op het internet, maar die zijn niet altijd te vertrouwen. Ongeveer 2 procent van de Nederlanders is hoogbegaafd, maar hoe weet je nu of jij ook hoogbegaafd bent? In deze blog geven we je graag meer informatie over hoogbegaafdheid, wat het is, hoe je het kan herkennen en hoe je er het beste mee om kan gaan.
Hoogbegaafdheid: wat is het?
Hoogbegaafdheid is een verzamelnaam voor een paar eigenschappen waardoor iemand anders denkt en handelt dan de meeste andere mensen om hen heen. Iemand die hoogbegaafd is, is in het bezit van bijzondere vaardigheden. Deze vaardigheden zijn te verdelen over artistieke, intellectuele, of creatieve prestaties. Dat niet alleen, hoogbegaafden voelen zich ook anders dan de meeste van hun leeftijdsgenoten. Hoogbegaafdheid is dus niet alleen maar het hebben van een goed geheugen en slim zijn, maar nog veel meer.
Het is van belang om hoogbegaafdheid zo snel mogelijk te ontdekken. Bij hoogbegaafden komt intelligentie namelijk beter tot ontwikkeling, als ze in een omgeving leven waarin ze emotioneel en cognitief gestimuleerd worden. Hun sociale omgeving speelt dus een belangrijke rol.
Hoe herken je hoogbegaafdheid?
Bij zowel kinderen als volwassenen kan het herkennen van hoogbegaafdheid uitdagend zijn. Hoogbegaafdheid komt namelijk op verschillende manieren tot uiting en kunnen dus op verschillende manieren worden herkend.
IQ-test
Een IQ-test is één van de meest gebruikelijkste manieren om te weten of iemand hoogbegaafd is. IQ is de afkorting van “intelligentie quotiënt”. IQ-testen zijn metingen van iemands intelligentie waarvan de scores worden uitgedrukt in een getal. Je wordt als hoogbegaafd beschouwd als je een IQ-score hebt van 130 of hoger, dit is ongeveer twee standaardvariaties boven het gemiddelde.
Wil jij misschien een IQ-test doen? Je kan niet zomaar elke online test vertrouwen. Je moet namelijk over de juiste kennis beschikken om testen af te nemen. De meeste online tests zijn daarbij ook te kort om een correct resultaat te laten zien. Daarnaast worden bij een echte test ook jouw houding en gedrag geobserveerd. Online is dit onmogelijk. Neem daarom je IQ-test bij professionele testcentra, hieronder is een lijst:
- Centrum Voor Begaafdheidsonderzoek (CBO)
- Privépraktijken van psychologen, psychiaters en psychotherapeuten
- Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)
- Centrum voor Leerlingenbegeleiding [Vlaanderen, België] (CLB)
Hoogbegaafd is iets anders dan meerbegaafd
Behalve “normaalbegaafden” en hoogbegaafden bestaat er nog een minder bekende derde categorie: meerbegaafden. Meerbegaafden hebben een hoger dan gemiddelde intelligentie, maar niet hoog genoeg om in de categorie hoogbegaafd te vallen. Waar hoogbegaafde mensen een IQ van minimaal 130 hebben, valt de IQ-score van meerbegaafden tussen de 120 en 129. Het grootste verschil tussen meerbegaafdheid en hoogbegaafdheid ligt in de intensiteit van het uiten en ervaren van emoties, het doen van dingen en het opnemen van informatie.
Echter zegt de uitslag van een IQ-test ook niet alles. Soms zijn de vragen te makkelijk, of vindt een hoogbegaafde de test niet interessant of saai, waardoor een hoogbegaafde soms juist lager scoort. Daarom is het zo belangrijk om niet alleen te kijken naar IQ-scores en ook te zoeken naar andere factoren die zouden kunnen wijzen op hoogbegaafdheid.
Wat zijn kenmerken van hoogbegaafdheid?
Er zijn vele kenmerken die iets te maken kunnen hebben met hoogbegaafdheid. Sommige hiervan komen veel voor, hieronder volgt een lijst:
- Uitzonderlijke probleemoplossende vaardigheden
- Gevorderde vocabulaire en taalvaardigheid
- Vroege en enthousiaste lezers
- Hoge mate van nieuwsgierigheid en creativiteit
- Goed geheugen
- Goed observatievermogen
- Snel kunnen leren en complexe concepten makkelijk begrijpen
- Zelfstandig kunnen werken en initiatief nemen
- Uitstekend vermogen tot redeneren en kritisch denken
- Hoge niveaus van gevoeligheid en emotionele intensiteit
Veel mensen denken dat hoogbegaafden altijd uitzonderlijk goed presteren, maar niets is minder waar. Veel hoogbegaafden presteren net onder hun niveau, waardoor hun hoogbegaafdheid vaak helemaal niet wordt (h)erkend.
Wat zijn de nadelen van hoogbegaafdheid?
Helaas heeft hoogbegaafdheid ook een aantal minder leuke kanten. Hoogbegaafden kunnen zich snel vervelen, of kunnen snel overprikkeld of juist onderprikkeld raken. Andere problemen kunnen zijn:
- Mensen begrijpen je niet altijd
- Gedachtes en ideeën kunnen overstromen
- Minder aansluiting kunnen vinden bij anderen
- Stress en/of slaapproblemen hebben
- Je eenzaam voelen
- Meer kans op het krijgen van een depressie
Hoe ga je om met hoogbegaafdheid?
Hoogbegaafden hebben passende steun, passende onderwijsmogelijkheden en passende werkomstandigheden nodig zodat ze hun volledige potentieel kunnen bereiken.
Intellectuele stimulatie: het is heel belangrijk voor hoogbegaafden om in een uitdagende en stimulerende omgeving te zijn waardoor ze verveling tegengaan en hun maximale potentieel kunnen bereiken. Ouders moeten hoogbegaafde kinderen mogelijkheden bieden om hen nieuwe dingen te leren, hun interesses te verkennen en hun vaardigheden te ontwikkelen. Hoogbegaafde volwassenen zullen zelf deze intellectuele uitdagingen moeten gaan opzoeken in hun werk of in hun hobby’s.
Ben jij (bij)lesdocent? Lees dan hier hoe je hoogbegaafde leerlingen en studenten herkent en begeleidt.
Creativiteit: vaak vertonen hoogbegaafden een uitzonderlijke vorm van creativiteit. Dit kan worden geuit in de vorm van kunst, muziek, humor en in hun denk- en zienswijze. Hoe creatiever een hoogbegaafde is, hoe meer hij of zij de kans loopt om met onbegrip in aanraking te komen. Daarom is het van belang dat een hoogbegaafd persoon op zoek gaat naar een omgeving waarin zijn of haar ideeën worden begrepen en gesteund. Maar wat je ook doet, laat deze creativiteit absoluut niet los! Het zorgt er namelijk voor dat je dingen in een ander daglicht kan zien en daarmee kan je losbreken van het oude. Zoek dus een manier waarop je je creativiteit kan botvieren en verbaas iedereen!
Sociale omgang: hoogbegaafden voelen zich vaak eenzaam en hebben het idee dat ze niet begrepen worden. Hierdoor kan het moeilijk voor ze zijn om aansluiting te vinden bij anderen. De eerder genoemde zoektocht naar gelijkgestemden is hier wederom belangrijk om betekenisvolle relaties op te bouwen. Weet dat er genoeg mensen zijn die je wél begrijpen!
Zelfonderzoek: als je hoogbegaafd bent, investeer dan tijd en energie in het proces van zelfonderzoek. Hoe meer zelfkennis je hebt, hoe beter je om kan gaan met je hoogbegaafdheid, hoe beter je weet wat je wil op het gebied van uitdagingen, relaties en werk. Door jezelf beter te leren kennen en jouw leven erop af te stemmen, loop je veel minder risico op overprikkeling, bore-outs en burn-outs!
Professionele hulp: vaak levert advies van psychologen, onderwijsspecialisten en deskundigen waardevolle inzichten op. Zij kunnen hoogbegaafden ook helpen met hun zelfonderzoek en hen waar nodig ondersteunen.
Conclusie
Als je hoogbegaafd bent bezit je bijzondere vaardigheden en ervaar je de dingen vaak intenser dan anderen. Naast een hoge IQ-score (meer dan 130), zijn er ook meerdere kenmerken voor hoogbegaafdheid, zoals bijvoorbeeld een sterk observatievermogen. Voor een hoogbegaafde is het belangrijk om te weten hoe je het hoogbegaafd zijn ervaart en hoe je er het beste mee kan omgaan. Investeer tijd in zelfonderzoek en zoek uitdagingen voor jezelf waar je kan. Geef je creativiteit de vrije hand en zoek naar gelijkgestemden die je begrijpen en steunen.
Ben jij misschien op zoek naar meer intellectuele uitdaging of bijles voor jou of jouw kind? Contacteer dan vrijblijvend BijlesHuis.
Je inschrijven op onze maandelijkse newsletter met de nieuwste artikels? Kan hieronder! Spamvrij, beloofd.
