Franse ontkenningen: een handleiding voor ‘la négation’

Bijleren: talen 6 min

Stel je voor: je bent in Amsterdam en een Fransman vraagt je de weg naar het Rijksmuseum: ‘Est-ce que vous savez où se trouve le Rijksmuseum s’il vous plaît?’ Overrompeld door het spontane Frans, en vanwege het feit dat je misschien helemaal niet weet waar het museum is, stamel je alleen maar: ‘Non!’. Je bent namelijk helemaal vergeten hoe je ook alweer een Franse ontkenning vormt. Om dit soort ongemakkelijke situaties te voorkomen, hebben we het in deze blog kort over hoe je de ontkenning in het Frans met ‘ne...pas/plus/...’ of la négation (de negatie) goed kan toepassen.

cover image négation

Hoe vorm je een ontkennende zin in het Frans?

Eerst leggen we het stappenplan uit en daarna laten we je zien hoe het moet.

Stap 1: Voeg ‘ne…pas’ toe

Als je de hele zin ontkennend wil maken, moet je ‘ne…pas’ toevoegen aan de affirmatieve zin (forme affirmative). Een affirmatieve zin is een bevestigende zin zonder bijvoorbeeld vraag- of uitroeptekens zoals: ‘J’aime le portrait La Ronde de nuit.’

Meestal zet je de ontkennende partikels ‘ne’ en ‘pas’ rond het vervoegde werkwoord (=persoonsvorm) zodat de zin ontkennend wordt. Dit kun je vergelijken met bijvoorbeeld een broodje unox. Het worstje is de persoonsvorm ‘aime’ en het broodje eromheen representeert ‘ne’ en ‘pas’: ‘Je n’aime pas le portrait La Ronde de nuit.

Let op! Er zijn twee vormen van het partikel ‘ne’: n’ vóór een klinker of stomme h, of ne in alle andere gevallen!

Voorbeelden

  • Je peux vous aider. → Je ne peux pas vous aider.
  • Je déteste le portrait La Ronde de nuit. → Je ne déteste pas portrait La Ronde de nuit.
  • Je vais au Rijksmuseum demain. → Je ne vais pas au Rijksmuseum demain.

VS.

  • Tu es gentil. → Tu n’es pas gentil.
  • J’aime le portrait La Ronde de nuit. → Je n’aime pas le portrait La Ronde de nuit.
  • Ceci est une pomme. → Ceci n’est pas une pomme.
  • Elles hésitent à visiter le Rijksmuseum à Amsterdam. → Elles n’hésitent pas à visiter le Rijksmuseum à Amsterdam.

Stap 2: Kies de juiste plaats

Helaas omarmt ‘ne…pas’ niet altijd de werkwoorden in een zin. De plaats van ‘ne…pas’ in een zin ten opzichte van het werkwoord wordt bepaald door de gebruikte werkwoordstijd. In het Frans zijn er drie mogelijkheden:

1. Ontkenning in een zin met maar één werkwoord: broodje unox

Bij enkelvoudige werkwoordtijden (één werkwoordsvorm) staan de ontkenningspartikels ‘ne…pas’ rondom het werkwoord. Dat is zo omdat het werkwoord maar uit één deel bestaat. In grammaticale termen gaat het om de indicatif, de imparfait, de futur simple en de conditionnel présent.

Voorbeelden

  • indicatif: Ceci n’est pas une pipe. (Dit is geen pijp.)
  • imparfait: Quand j’étais enfant, je n’aimais pas les musées. (Als kind hield ik niet van musea.)
  • futur simple: Je ne visiterai pas le Rijksmuseum. (Ik zal het Rijksmuseum niet bezoeken.)
  • conditionnel présent: Je ne visiterais pas ce musée. (Ik zou dit museum niet bezoeken.)

2. Ontkenning in een zin met de voltooid verleden tijd (de passé composé)

Omdat het werkwoord uit twee delen bestaat, wordt het hier een beetje lastiger. De passé composé is een, om even een taalkundige term te gebruiken, meervoudige werkwoordconstructie. Dat betekent dat ‘ne…pas’ geen perfect broodje unox rond het werkwoord vormt. Het eerste deel van de ontkenning ne’ komt vóór het hulpwerkwoord en ‘pas’ erna.

  • J’ai aimé le musée. → Je n’ai pas aimé le musée.

3. Ontkenning in een zin met twee werkwoorden

Wanneer er twee werkwoorden in één zin staan, zoals bij een persoonsvorm (het eerste werkwoord) en een infinitief, dan staat ne’ vóór de persoonsvormen pas’ na de persoonsvorm.

  • Je veux visiter le musée. → Je ne veux pas visiter le musée.

‘Veux’ is hier het vervoegde werkwoord (persoonsvorm) en wordt omarmd door de ontkennende partikels. ‘Visiter’ is daarentegen een infinitief (het tweede werkwoord), en zit niet in het broodje unox.

Stap 3: een paar moeilijkere variaties op ‘ne…pas’

Laten we even reviewen: eerder zagen we dat ‘ne’ voor het eerste werkwoord staat en ‘pas’ vóór het tweede werkwoord staat als de zin twee verschillende werkwoorden heeft. Dit geldt voor het Frans in de meeste gevallen, zoals deze: ne … pas(niet), ne … plus (niet meer), ne … jamais (nooit), ne … rien (niets), ne … pas encore (nog niet), ne... guère (nauwelijks).

Voorbeelden

  • Je n’aime pas cuisiner. (Ik hou niet van koken)
  • Je ne veux plus regarder la télé. (Ik wil niet meer televisie kijken.)
  • Elle ne va jamais t’aimer. (Zij zal nooit van jou houden.)
  • Je ne vais rien faire aujourd’hui. (Ik ga niets doen vandaag.)
  • Je ne vais pas encore déménager. (Ik ga nog niet verhuizen.)
  • Je n’ai guère compris ce contenu. (Ik heb nauwelijks deze inhoud begrepen.)

In alle andere gevallen staat ‘ne’ vóór het eerste werkwoord en ‘pas’ na het tweede werkwoord. Dit geldt voor de ontkenningen: ne…personne (niemand), ne … nulle part (nergens), ne … aucun(e) (geen enkele).

Voorbeelden

  • Je ne vais voir personne aujourd’hui. (Ik ga niemand zien vandaag).
  • Je ne veux travailler nulle part. (Ik wil nergens werken.)
  • Je n’ai vu aucun joli tableau dans le Rijksmuseum. (Ik heb geen enkel mooi schilderij gezien in het Rijksmuseum.)

Zoals je nu hebt gezien, bestaan er dus variaties op de basisvorm van ‘ne…pas’. Deze twee lijstjes kun je het beste uit je hoofd leren met de bijbehorende vertalingen. ‘Ne…pas’ wordt in het Nederlands vertaald met ‘niet’. De andere vormen corresponderen met andere betekenissen:

  • Bijvoorbeeld: ‘Rembrandt n’a vu personne. (Rembrandt heeft niemand gezien.)

De Franse vertaling van ‘niemand’ heeft twee delen: ‘ne’ en ‘personne’ (letterlijk: “niet iemand” à “niemand”).

Wist je

…dat ‘ne’ vaak niet wordt uitgesproken in de spreektaal?

  • J’aime pas le peintre hollandais Rembrandt -> ‘J’aime pas’ i.p.v. ‘Je n’aime pas’

!Let op: ‘rien’, ‘personne’ en ‘aucun’ als onderwerp in het antwoord van een vraag? Dan valt ‘ne’ weg in het antwoord!

  • Quelqu’un connaît le titre de ce tableau? Non, ne personne connaît le titre. (Nee, niemand kent de titel).

Een paar voorbeeldoefeningen uitgelegd

1) Een zin ontkennend maken in een enkelvoudige constructie

We beginnen met een simpele constructie: een zin met maar één werkwoord.

Rembrandt est un peintre hollandais.

Oplossing: Rembrandt n’est pas un peintre hollandais.

Vertaling: Rembrandt is een Nederlandse schilder vs. Rembrandt is geen Nederlandse schilder.

Rembrandt fait toujours de jolis tableaux.

Oplossing: Rembrandt ne fait jamais de jolis tableaux.
Vertaling: Rembrandt maakt altijd mooiste schilderijen vs. Rembrandt maakt nooit mooie schilderijen.

2) Een zin ontkennend maken in een meervoudige constructie

In een meervoudige werkwoordconstructie is een ontkenning iets moeilijker. Denk dus goed na over de plaats van de ontkennende partikels in zinnen met meer dan één werkwoordsvorm.

On voulait visiter le Rijksmuseum.

Wat zou er gebeuren als je hier de partikels “ne…plus” zou toevoegen? Op welke plek zet je de ontkennende partikels precies?

Gebruik onderstaand stappenplan om dit soort Franse zinnen ontkennend te maken:

Stap 1: hoeveel werkwoorden staan er precies in de zin? In het bovengenoemde voorbeeld hebben we twee werkwoorden: “voulait” is de persoonsvorm en “visiter” is de infinitief.

Stap 2: Gedraagt “ne…plus” zich hetzelfde als “ne…pas”? Is de positie van “ne…plus” hetzelfde als bij “ne….pas”? Jazeker! Je volgt gewoon de algemene regel: het partikel “ne” komt vóór het eerste werkwoord en het partikel “pas” vóór het tweede.

-> On ne voulait plus visiter le Rijksmuseum.

Enfin, hopelijk hebben deze voorbeelden je een beetje geholpen bij de ontkenning in het Frans! Een volledig ontkennende zin is uiteindelijk altijd beleefder dan een korte ‘Non!’. En dat zal die Fransman in Amsterdam zeker kunnen waarderen! 😉

Heb je nog moeilijkheden met Franse ontkenningen of heb je moeite met andere Franse grammatica? BijlesHuis heeft veel ervaren en bevoegde docenten Frans voor jou beschikbaar. Ze helpen je graag met één-op-één bijles Frans aan huis of online.

Word je graag maandelijks op de hoogte gehouden van onze nieuwe artikels? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! We sturen je geen spam, beloofd. ;-)

frans Frans leren bijles frans Franse ontkenning négation ne pas